Povod za Međunarodni dan sećanja na stradale Rome u II svetskom rati je sećanje na 16. decembar 1942. godine, kada je Hajnrih Himler izdao naredbu za sistematsko upućivanje Roma u koncentracione logore radi njihove likvidacije.
Tokom Drugog svetskog rata nacistička Nemačka i njeni pomagači su izvršili geneocid nad Romima. On je započeo isključivanjem Roma iz društva, oduzimanjem prava, progonima, da bi se na kraju završio ubijanjem.
I ako je progon započeo odmah po dolasku nacista na vlast, ključni momenat je predstavljala naredba komandanta nemačkog Šuctšafela (SS-a) i Gestapoa Hajnriha Himlera od 16. decembra 1942. godine, po kojoj su svi preostali Romi naseljeni na području Trećeg Rajha, morali biti deportovani u logore radi njihove likvidacije.
Na osnovu naredbe od 29. januara 1943. određeno je da Romi budu deportovani u logor smrti Aušvic-Birkenau. Deportacija je trajala od februara 1943. do jula 1944. godine.
Kao posledica organizovanog pogroma, u okviru logora smrti Aušvic-Birkenau do 2. avgusta 1944. godine funkcionisao je podlogor za Rome Zigeunerlager.
Zatočeni Romi poticali su sa teritorije Nemačke, kao i iz okupiranih država poput Austrije, Čehoslovačke, Poljske, Francuske, Jugoslavije, Belgije, ali i sa područja Norveške, Španije i okupiranog dela Sovjetskog Saveza.
Tokom tog perioda u Zigeunerlageru zatočeno je više od 23.000 Roma, od kojih je oko 20.000 likvidirano.
Brojna su stratišta civila, Srba, Roma i Jevreja širom Srbije.
Staro sajmište, Banjica, Jajinci, Jabuka kod Pančeva, logor „Crveni krst“ u Nišu, stratište na Arapovom brdu u Leskovcu samo su neka od njih.
Genocid nad Romima u Drugom svetskom ratu predstavlja jednu od najtragičnijih epizoda tog oružanog sukoba koja je kod savremenih generacija skoro potpuno zaboravljena.
Comments are closed.